Blader hier door Een Boek van Schilderijen (NL/ENG)
Voorpublicatie van 23 pagina’s uit verschillende delen van het boek
Eindelijk een voorproefje van het boek! Hier volgen twee voorpublicaties uit het boek. Eerst kun je hieronder bladeren door de eerste pagina’s en vervolgens enkele losse pagina’s. (In hoge resolutie. ) We geven niet te veel weg, natuurlijk! Het prachtige voorwoord van directeur-conservator Museum Belvédère Han Steenbruggen is wel geheel te lezen. Zowel in de voorvertoning van het boek, als verder op deze pagina, als losse voorpublicatie.
Schermvullend het boek doorbladeren: een tipje van de sluier:
Het voorwoord van Han Steenbruggen – voorpublicatie
“Isabella Werkhoven heeft met haar desolate stedelijke landschappen een eigen thematiek weten af te bakenen en een consistent oeuvre bijeen geschilderd, puttend uit de verworvenheden van negentiende-eeuwse romantici en twintigste-eeuwse symbolisten.”
Tussen verleiding en onbehagen
Als je bovenaan de trap gekomen de laatste haarspeldbocht neemt naar het atelier van Isabella Werkhoven, opent zich in scherend vogelperspectief het uitzicht over het Groningse openluchtzwembad De Papiermolen. Het is wel prettig om er op warme zomerse dagen even stil te staan om het vertier in en om het water van boven af gade te slaan en de zwembadgeluiden te horen weergalmen in het open trapportaal. Hoe anders is dat buiten het zomerseizoen, als het leeggepompte bad er kil en verlaten bij ligt. Zo zonder zon en badgasten hebben de lichtblauwe kuip met z’n kronkelende vorm, de duiktoren en de lange rode tribune hun vanzelfsprekendheid verloren en bieden ze een bevreemdende aanblik. In haar grote schilderij ‘Buried Summer’ (2011) heeft Isabella Werkhoven een winters tijdstip gekozen om juist dat gegeven tot een uiterste op te voeren.
Een onbestemd schemerende leegte
Misschien komt het door mijn gang van en naar haar atelier dat juist dit schilderij destijds zo’n indruk op me maakte. Ik kende de situatie goed, zag hoe werkelijkheid en verbeelding in elkaars verlengde lagen, maar werd overrompeld door de wijze waarop mistroostigheid een eigen toon aansloeg, de afzonderlijke motieven nieuwe betekenissen vonden en de kunstenaar mij als kijker bij de voorstelling betrok. Vanaf het hoge standpunt liet Werkhoven mij neerkijken op een winters schouwtoneel. Kale bomen en struiken tekenden zich in haar schilderij scherp af op de voorgrond en stelden zich nadrukkelijk op tussen mij en de grauw besneeuwde bak. Ze schiepen afstand en ruimte, maar vooral ook zorgden ze er met de rode tribune links, het rode bijgebouw rechts en de bomenzoom op de achtergrond voor dat het essentiële middendeel werd omsloten. Werkhoven wist zo alle aandacht te concentreren op de onbestemd schemerende leegte en de tot kerkhofkruizen geworden startblokmarkeringen.
‘Buried Summer’
Dankzij een bevriende stichting kon het schilderij in 2012 door Museum Belvédère worden verworven. Sindsdien heeft het in vele samenstellingen gehangen, gezusterlijk naast figuratieve schilderijen van Jan Mankes, William Degouve de Nuncques en Krin Rinsema of meer abstracte landschappen van Sjoerd de Vries, Marije Bouman en Jan Snijder. In elke samenhang wist ‘Buried Summer’ de sfeer van de ruimte te bepalen en te verontrusten door de geheimzinnige, ijzige stilte die in het schilderij bestorven ligt. En in die combinaties aan de wand werd ook goed duidelijk dat niet alleen de voorstelling, maar vooral ook Werkhovens schildertechniek daaraan bijdroeg; de subtiele manier waarop zij met verf en kwast uitbeeldt en oproept, donkerder onderlagen laat schemeren door het oppervlak, contouren zacht doet vervagen en kleuren tempert. In de voorstelling vindt het beeld zijn spanning, in de schildering zijn betovering. Juist de eigenzinnige benadering van haar thema en de aandacht voor het beeldend materiaal onderscheiden haar werk van dat van veel hedendaagse realisten en dragen ertoe bij dat schilderijen als ‘Buried Summer’ zich aan de wand verstaan met het werk van zo uiteenlopende kunstenaars.
“In elke samenhang wist ‘Buried Summer’ de sfeer van de ruimte te bepalen en te verontrusten door de geheimzinnige, ijzige stilte die in het schilderij bestorven ligt”
Isabella Werkhoven heeft met haar desolate stedelijke landschappen een eigen thematiek weten af te bakenen en een consistent oeuvre bijeen geschilderd, puttend uit de verworvenheden van negentiende-eeuwse romantici en twintigste-eeuwse symbolisten. Wat daarbij opvalt, is dat haar techniek en kleurgebruik met de jaren aan subtiliteit hebben gewonnen – nog schilderachtiger geworden zijn – en dat ze steeds minder rekwisieten nodig lijkt hebben om haar verhaal te vertellen. Verleiding en onbehagen schurken daardoor nog dichter tegen elkaar aan, om in ons waarnemen, telkens opnieuw, tegen elkaar te worden uitgespeeld.
Op de verwerving van ‘Buried Summer’ in 2011 volgden twee kleinere schilderijen van haar hand en verschillende tentoonstellingen waar zij met werk vertegenwoordigd was. Museum Belvédère volgt de ontwikkelingen binnen haar schilderkunst dan ook aandachtig en koestert al langer de wens eens een grotere tentoonstelling van haar werk te organiseren. Toen Isabella Werkhoven het museum benaderde met het verzoek een kleine presentatie samen te stellen in een van de kamers van de westvleugel in het kader van het verschijnen van haar boek ‘Een Boek van Schilderijen – Landschappen aan de buitenrand’ stonden we daar natuurlijk voor open, maar zochten we ook onmiddellijk naar mogelijkheden voor een bredere opzet. Met enig schikken, schuiven en afstemmen bleek dat binnen onze programmering tenslotte mogelijk. Museum Belvédère beschouwt het als voorrecht dat het – na Museum More in 2016 – de tweede museale tentoonstelling van formaat mocht samenstellen van een van de belangrijke Nederlandse schilders van dit moment. Ik dank Isabella Werkhoven van harte voor het vertrouwen dat zij in ons stelde en hoop dat het boek en de tentoonstelling wezenlijk bijdragen aan wat nog gaat komen.
Han Steenbruggen
Ook enthousiast geworden? Bestel het boek nu en krijg het thuisgestuurd twee maanden vòòr het in de winkels ligt. ↓